o Ορίζοντας 2020
Τον Ιανουάριο του 2014, ξεκίνησε η υλοποίηση του «Ορίζοντα 2020», του 7ετούς Προγράμματος Πλαισίου για την Έρευνα & Καινοτομία (Ε&Κ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ο «Ορίζοντας 2020» είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα της ΕΕ για την Ε&Κ που δρομολογήθηκε ποτέ. Για την περίοδο 2014-2020 αναμένεται να χρηματο¬δοτηθούν έργα ύψους σχεδόν €80 δις, τα περισσότερα εκ των οποίων σε τρεις πυλώνες: την επιστημονική αριστεία, τη βιομηχανική πρωτοπορία και την αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων. Στόχοι του προγράμματος είναι:
- να ενισχυθεί η θέση της ΕΕ στον τομέα της επιστημονικής έρευνας (32% των συνολικών πόρων, δηλ. περίπου €24,4 δις. (περιλ. €13 δισ. για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας)
- να ενισχυθεί η βιομηχανική καινοτομία (22% των συνολικών πόρων δηλ. περίπου €17 δις.) - περιλαμβάνονται επενδύσεις σε βασικές τεχνολογίες, μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια και στήριξη των μικρών επιχειρήσεων
- να αντιμετωπιστούν σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, οι βιώσιμες μεταφορές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ασφάλεια των τροφίμων, η γήρανση του πληθυσμού (38% των συνολικών πόρων δηλ. περίπου €29,7 δισ.)
- να προωθηθούν άλλα θέματα όπως η εξάπλωση της αριστείας και η διεύρυνση της συμμετοχής (8% των συνολικών πόρων δηλ. περίπου 6 €δισ.)
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (μέσα Νοεμβρίου 2018), το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», έχει στηρίξει, μέχρι σήμερα, πάνω από 20.000 έργα, μέσω της χορήγησης άνω των €36 δις., δείχνοντας ότι το πρόγραμμα βρίσκεται σε σωστή πορεία για τη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των σημαντικότερων κοινωνικών προκλήσεων και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών.
Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.
o Ορίζοντας Ευρώπη 2021-2027
Στα πλαίσια ετοιμασίας του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της για την περίοδο 2021-2027, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε, στις 7 Ιουνίου 2018, την πρότασή της για το Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» το οποίο αποτελεί το Πρόγραμμα Πλαίσιο για Έρευνα & Καινοτομία (Ε&Κ) για την επόμενη περίοδο και το οποίο θα διαδεχθεί το τρέχον Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020».
Η πρόταση της Επιτροπής βασίστηκε στην αξιολόγηση του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», η οποία περιλαμβάνει και τα αποτελέσματα σχετικών δημόσιων διαβουλεύσεων, όπου διαφάνηκαν τα επιτεύγματα και η επιτυχία του Προγράμματος.
Με βάση το επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει να διατεθούν €100 δις στην Ε&Κ, δημιουργώντας καινούργια και περισσότερη γνώση και τεχνολογίες, προάγοντας την επιστημονική αριστεία, ενώ αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη (περίπου 100.000 θέσεις εργασίας, κ.ά.), το εμπόριο και τις επενδύσεις, καθώς και σημαντικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Στο παρόν στάδιο πραγματοποιούνται διαπραγματεύσεις σε επίπεδο Συμβουλίου και μεταξύ Συμβουλίου και Κοινοβουλίου με στόχο την τελική υιοθέτηση του «Ορίζοντας Ευρώπη» πριν το τέλος του 2020. Η έναρξη του «Ορίζοντας Ευρώπη» αναμένεται την 1η Ιανουαρίου 2021.
Για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ.
Σημαντικά προγράμματα τα οποία αντλούν πόρους και από τον Ορίζοντα είναι τα ακόλουθα:
o Πρόγραμμα «Εξάπλωση Αριστείας και Διεύρυνση Συμμετοχής» (Strengthening Excellence and Widening Participation)
Το Πρόγραμμα «Εξάπλωση Αριστείας και Διεύρυνση Συμμετοχής» έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της χαμηλής απόδοσης των εθνικών συστημάτων Έρευνας & Καινοτομίας (Ε&Κ) σε αριθμό κρατών μελών (κυρίως των χωρών που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το 2004, περιλαμβανομένης και της Κύπρου), αξιοποιώντας πλήρως τα ευρωπαϊκά ταλέντα και εξασφαλίζοντας ότι τα οφέλη μιας οικονομίας υπό την καθοδήγηση της καινοτομίας μεγιστοποιούνται και διανέμονται ευρέως σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το πρόγραμμα αποτελείται από διάφορες δράσεις. Οι 3 κύριες δράσεις είναι: Teaming, Twinning και ERA Chairs.
Άλλες δράσεις κάτω από το πρόγραμμα είναι:
- Ο Μηχανισμός Στήριξης Πολιτικής (Policy Support Facility - PSF) μέσω του οποίου προσφέρονται συμβουλές εμπειρογνωμόνων στις δημόσιες αρχές με στόχο τη βελτίωση του σχεδιασμού, της εφαρμογής και της αξιολόγησης των εθνικών ή περιφερειακών πολιτικών Ε&Κ.
- Η Ευρωπαϊκή Συνεργασία στον Τομέα της Επιστήμης και της Τεχνολογίας (European Cooperation in Science & Technology - COST) παρέχει διασυνοριακή επιστημονική δικτύωση, βοηθώντας τους εξαίρετους ερευνητές και καινοτόμους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα.
- Το δίκτυο των Εθνικών Σημείων Επαφής (National Contact Points - NCPs) είναι ένα διακρατικό δίκτυο εθνικών σημείων επαφής για τη διάδοση της αριστείας και τη διευρυμένη συμμετοχή στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Στόχος του είναι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των NCPs και η παροχή υποστήριξης σε πιθανούς υποψηφίους προγραμμάτων.
o Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area – PRIMA
Το PRIMA στοχεύει στην ενδυνάμωση του πολιτικού διαλόγου και της επιστημονικής συνεργασίας για αντιμετώπιση κοινών κοινωνικών προκλήσεων στην περιοχή της Μεσογείου, μέσω της δημιουργίας ενός κοινού χρηματοδοτικού εργαλείου δυνάμει του Άρθρου 185 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Για το σκοπό αυτό οι εμπλεκόμενες χώρες, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαμόρφωσαν μια κοινή Στρατηγική Ατζέντα για την Έρευνα και την Καινοτομία, βασικός στόχος της οποίας είναι η δημιουργία των απαραίτητων ικανοτήτων και γνώσεων μέσω της Έρευνας & Καινοτομίας (Ε&Κ), για την προώθηση καινοτόμων λύσεων σε κοινές κοινωνικές προκλήσεις της περιοχής. Οι θεματικές προτεραιότητες που επιλέχθηκαν στοχεύουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων παραγωγής τροφίμων, στην προώθηση και ανάπτυξη της Μεσογειακής διατροφικής αλυσίδας και στη διασφάλιση της βέλτιστης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Η έμφαση στις πιο πάνω θεματικές θα συνδυάζεται με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση μέσα από τη διασύνδεση με άλλους τομείς/προτεραιότητες όπως είναι η Υγεία, η Ενέργεια και το Περιβάλλον.
Στο PRIMA συμμετέχουν δεκαεννέα χώρες, μεταξύ των οποίων έντεκα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κροατία, Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβενία και Ισπανία) ενώ 8 είναι Μεσογειακές Συνεργαζόμενες Χώρες (Αλγερία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Μαρόκο, Τουρκία και Τυνησία), με συνολικό προϋπολογισμό €274 εκ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει με προϋπολογισμό ύψους μέχρι €220 εκ., μέσω του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020», για περίοδο δέκα ετών (από το 2018).
Στις 19 Ιουνίου 2017, ιδρύθηκε ο Οργανισμός PRIMA Foundation, με έδρα την Βαρκελώνη με αποστολή την υλοποίηση της κοινής Στρατηγικής Ατζέντας για την Έρευνα και την Καινοτομία του PRIMA. Στις βασικές αρμοδιότητες του Οργανισμού PRIMA περιλαμβάνονται η ετοιμασία και διαχείριση ενός χρηματοδοτικού εργαλείου, το οποίο θα παρέχει χρηματοδότηση σε προτάσεις σε όλα τα Επίπεδα Τεχνολογικής Ετοιμότητας (από την έρευνα μέχρι την καινοτομία) στη βάση ετήσιων Προγραμμάτων Εργασίας και θα διαχειρίζεται τους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Κύπρος συμμετέχει στον Οργανισμό PRIMA με εθνική συνεισφορά ύψους €4 εκ. για περίοδο δέκα ετών από το 2018.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Οργανισμού PRIMA στον σύνδεσμο http://prima-med.org/.
o EUROSTARS
Το EUROSTARS είναι ένα κοινό ευρωπαϊκό πρόγραμμα που συγχρηματοδοτείται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς 36 χωρών μελών του Οργανισμού EUREKA (συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου) και από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Το EUROSTARS έχει ως σκοπό την υποστήριξη Μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), στον τομέα της Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α), για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, διευκολύνοντας την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές λόγω του διακρατικού χαρακτήρα κάθε κοινοπραξίας έργων.
Οι αιτήσεις περνούν μέσα από μια εξαιρετικά ανταγωνιστική διαδικασία επιλογής, κατά την οποία εξετάζονται από μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων σε θέματα έρευνας και επιχειρήσεων, για να διασφαλιστεί ότι οι καλύτερες επιχειρηματικές ιδέες και οι πιο ισχυρές συνεργασίες θα λάβουν την αναγκαία στήριξη. Η ΕΕ έχει αυξήσει τη δέσμευσή της για το πρόγραμμα από €100 εκ. μεταξύ 2008-2014 σε μέγιστο ποσό €287 εκ. στο πλαίσια του προγράμματος «Ορίζοντας 2020».
Η Κύπρος συμμετέχει στο πρόγραμμα EUROSTARS από το 2008. Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) έχει αναλάβει καθήκοντα εθνικού σημείου επαφής για το EUREKA και το EUROSTARS ενώ σχεδιάζει και διαχειρίζεται τα προγράμματα «EUREKA Cyprus» και «EUROSTARS Cyprus» τα οποία παρέχουν ευκαιρίες χρηματοδότησης σε Κυπριακές επιχειρήσεις που θέλουν να συμμετάσχουν σε έργα του EUREKA και του EUROSTARS.