Πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του Άρθρου 185 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το άρθρο 185 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) αφορά τις συμπράξεις δημοσίου-δημοσίου τομέα με τη συμμετοχή της Ένωσης σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης που αναλαμβάνουν διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα πλαίσια του εν λόγω άρθρου δίνεται η δυνατότητα στους κυπριακούς φορείς για περαιτέρω ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών η οποία επιτρέπει τη διεκδίκηση περαιτέρω διεθνούς χρηματοδότησης, μέσα από τη συμμετοχή και την υλοποίηση ευρωπαϊκών έργων.
- Active and Assisted Living - AAL
Το AAL είναι ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης το οποίο στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής για τους ηλικιωμένους και στην ενίσχυση των βιομηχανικών ευκαιριών στον τομέα της τεχνολογίας και καινοτομίας για υγιή γήρανση.
Αυτό επιδιώκεται με τη χρηματοδότηση έργων που αποσκοπούν στη δημιουργία προϊόντων και υπηρεσιών για ηλικιωμένους. Κάθε έργο αποτελείται από Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ερευνητικούς οργανισμούς και οργανώσεις τελικών χρηστών. Από το 2008, έχουν χρηματοδοτηθεί περισσότερα από 220 έργα.
Τα έργα του ALL αφορούν διάφορα θέματα, όπως η διαχείριση χρόνιων παθήσεων, η κοινωνική ένταξη, η πρόσβαση σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες, η κινητικότητα, η διαχείριση καθημερινών δραστηριοτήτων και η υποστήριξη από άτυπους φροντιστές.
Το AAL συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020») και από 17 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, έως το 2020 με προϋπολογισμό περίπου €700 εκ.
Για περισσότερες πληροφορίες για το Active and Assisted Living πατήστε εδώ.
Το EUROSTARS είναι ένα κοινό ευρωπαϊκό πρόγραμμα που συγχρηματοδοτείται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς 36 χωρών μελών του Οργανισμού EUREKA (συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου) και από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Το EUROSTARS έχει ως σκοπό την υποστήριξη Μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), στον τομέα της Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α), για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, διευκολύνοντας την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές λόγω του διακρατικού χαρακτήρα κάθε κοινοπραξίας έργων.
Οι αιτήσεις περνούν μέσα από μια εξαιρετικά ανταγωνιστική διαδικασία επιλογής, κατά την οποία εξετάζονται από μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων σε θέματα έρευνας και επιχειρήσεων, για να διασφαλιστεί ότι οι καλύτερες επιχειρηματικές ιδέες και οι πιο ισχυρές συνεργασίες θα λάβουν την αναγκαία στήριξη. Η ΕΕ έχει αυξήσει τη δέσμευσή της για το πρόγραμμα από €100 εκ. μεταξύ 2008-2014 σε μέγιστο ποσό €287 εκ. στο πλαίσια του προγράμματος «Ορίζοντας 2020».
Η Κύπρος συμμετέχει στο πρόγραμμα EUROSTARS από το 2008. Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) έχει αναλάβει καθήκοντα εθνικού σημείου επαφής για το EUREKA και το EUROSTARS ενώ σχεδιάζει και διαχειρίζεται τα προγράμματα «EUREKA Cyprus» και «EUROSTARS Cyprus» τα οποία παρέχουν ευκαιρίες χρηματοδότησης σε Κυπριακές επιχειρήσεις που θέλουν να συμμετάσχουν σε έργα του EUREKA και του EUROSTARS.
Για περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα EUROSTARS πατήστε εδώ και για το πρόγραμμα EUROSTARS Cyprus πατήστε εδώ.
- Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area - PRIMA
Το PRIMA στοχεύει στην ενδυνάμωση του πολιτικού διαλόγου και της επιστημονικής συνεργασίας για αντιμετώπιση κοινών κοινωνικών προκλήσεων στην περιοχή της Μεσογείου, μέσω της δημιουργίας ενός κοινού χρηματοδοτικού εργαλείου δυνάμει του Άρθρου 185 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Για το σκοπό αυτό οι εμπλεκόμενες χώρες, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαμόρφωσαν μια κοινή Στρατηγική Ατζέντα για την Έρευνα και την Καινοτομία, βασικός στόχος της οποίας είναι η δημιουργία των απαραίτητων ικανοτήτων και γνώσεων μέσω της Έρευνας & Καινοτομίας (Ε&Κ), για την προώθηση καινοτόμων λύσεων σε κοινές κοινωνικές προκλήσεις της περιοχής. Οι θεματικές προτεραιότητες που επιλέχθηκαν στοχεύουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων παραγωγής τροφίμων, στην προώθηση και ανάπτυξη της Μεσογειακής διατροφικής αλυσίδας και στη διασφάλιση της βέλτιστης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Η έμφαση στις πιο πάνω θεματικές θα συνδυάζεται με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση μέσα από τη διασύνδεση με άλλους τομείς/προτεραιότητες όπως είναι η Υγεία, η Ενέργεια και το Περιβάλλον.
Στο PRIMA συμμετέχουν δεκαεννέα χώρες, μεταξύ των οποίων έντεκα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κροατία, Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβενία και Ισπανία) ενώ 8 είναι Μεσογειακές Συνεργαζόμενες Χώρες (Αλγερία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Μαρόκο, Τουρκία και Τυνησία), με συνολικό προϋπολογισμό €274 εκ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει με προϋπολογισμό ύψους μέχρι €220 εκ., μέσω του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020», για περίοδο δέκα ετών (από το 2018).
Στις 19 Ιουνίου 2017, ιδρύθηκε ο Οργανισμός PRIMA Foundation, με έδρα την Βαρκελώνη με αποστολή την υλοποίηση της κοινής Στρατηγικής Ατζέντας για την Έρευνα και την Καινοτομία του PRIMA. Στις βασικές αρμοδιότητες του Οργανισμού PRIMA περιλαμβάνονται η ετοιμασία και διαχείριση ενός χρηματοδοτικού εργαλείου, το οποίο θα παρέχει χρηματοδότηση σε προτάσεις σε όλα τα Επίπεδα Τεχνολογικής Ετοιμότητας (από την έρευνα μέχρι την καινοτομία) στη βάση ετήσιων Προγραμμάτων Εργασίας και θα διαχειρίζεται τους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Κύπρος συμμετέχει στον Οργανισμό PRIMA με εθνική συνεισφορά ύψους €4 εκ. για περίοδο δέκα ετών από το 2018.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Οργανισμού PRIMA στον σύνδεσμο http://prima-med.org/.
Πρωτοβουλίες Κοινού Προγραμματισμού – Joint Programming Initiatives (JPI)
Στόχος της διαδικασίας Κοινού Προγραμματισμού είναι ο συντονισμός εθνικών ερευνητικών πρωτοβουλιών ώστε να βελτιστοποιηθεί η χρήση των πολύτιμων Ευρωπαϊκών πόρων Ε&Κ και να αντιμετωπιστούν οι κοινές παγκόσμιες προκλήσεις, σε κάποια πεδία, πιο αποτελεσματικά.
Ο Κοινός Προγραμματισμός αποτελεί μια δομημένη, στρατηγική διαδικασία στην οποία τα Κράτη Μέλη συμφωνούν, σε εθελοντική βάση, κοινά οράματα και Στρατηγικές Ατζέντες Ε&Κ για αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων. Τα Κράτη Μέλη συνεισφέρουν στα JPIs, στη βάση του variable geometry, και υλοποιούν μαζί τις κοινές Ατζέντες.
Η εφαρμογή των JPIs και ο συντονισμός των δραστηριοτήτων γίνονται στους βασικούς τομείς/εργαλεία που διέπουν την υλοποίηση των ερευνητικών προγραμμάτων όπως είναι για παράδειγμα η προκήρυξη κοινών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, οι διαδικασίες αξιολόγησης ερευνητικών προτάσεων, η αξιολόγηση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, η διάχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων, η προστασία και διαχείριση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας κ.ά.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Αξιολόγηση του κοινού προγραμματισμού για την αντιμετώπιση των μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων", η Κύπρος, σε σχέση με τη συμμετοχή της στις πρωτοβουλίες κοινού προγραμματισμού, ανήκει στην ομάδα των "selective players" (μαζί με τη Φινλανδία, το Ισραήλ, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και την Τουρκία). Αυτή η ομάδα είναι γενικά πιο επιλεκτική στη συμμετοχή της, αλλά είναι ενεργή όταν επιλέξει να συμμετέχει. Οι επενδύσεις τους είναι σχετικά υψηλές σε σχέση με το μέγεθος και τις εθνικές δημόσιες δαπάνες τους για την Ε&Α, αλλά λιγότερο από ότι αναμενόταν κατά τη δημιουργία των πρωτοβουλιών κοινού προγραμματισμού.
Η Κύπρος, μέσω του ΙΠΕ, συμμετέχει στις ακόλουθες Πρωτοβουλίες Κοινού Προγραμματισμού:
- «Γεωργία, Ασφάλεια Τροφίμων και Κλιματική Αλλαγή»
Το JPI για τη Γεωργία, την Ασφάλεια Τροφίμων και την Κλιματική Αλλαγή (FACCE-JPI) συγκεντρώνει 24 χώρες που δεσμεύονται για την οικοδόμηση ενός ολοκληρωμένου Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας που θα αντιμετωπίζει τις αλληλένδετες προκλήσεις της αειφόρου γεωργίας, της ασφάλειας τροφίμων και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Το FACCE-JPI παρέχει και κατευθύνει την έρευνα για τη στήριξη της βιώσιμης γεωργικής παραγωγής και της οικονομικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας σε μια ευρωπαϊκή βιο-βασισμένη οικονομία (bio-based economy), διατηρώντας παράλληλα και αποκαθιστώντας τις υπηρεσίες οικοσυστήματος στο πλαίσιο της τρέχουσας και μελλοντικής κλιματικής αλλαγής.
- «Προκλήσεις Υδάτινων Πόρων για ένα Μεταβαλλόμενο Κόσμο»
Το JPI για τις Προκλήσεις Υδάτινων Πόρων για ένα Μεταβαλλόμενο Κόσμο έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της πρόκλησης για επίτευξη βιώσιμων συστημάτων ύδρευσης για μια βιώσιμη οικονομία στην Ευρώπη και στο εξωτερικό. Αποτελείται από 22 χώρες μέλη και 3 χώρες παρατηρητές, η συμμετοχή των οποίων ανέρχεται στο 88% όλων των ετήσιων ευρωπαϊκών δημόσιων δαπανών για την έρευνα, καινοτομία και ανάπτυξη σε θέματα που αφορούν τους υδάτινους πόρους. Ένα από τα κύρια βασικά επιτεύγματα της κοινής πρωτοβουλίας, μετά την έγκρισή της από τα ευρωπαϊκά Κράτη Μέλη τον Δεκέμβριο του 2011, είναι το υψηλό επίπεδο συμμετοχής των εταίρων στην υλοποίηση κοινών διακρατικών προσκλήσεων.
Το JPI «Αστική Ευρώπη – Παγκόσμιες Προκλήσεις – Τοπικές Λύσεις» (JPI Urban Europe) δημιουργήθηκε το 2010 για να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες αστικές προκλήσεις του σήμερα, με τη φιλοδοξία να αναπτύξει έναν ευρωπαϊκό κόμβο Ε&Κ σε αστικά θέματα και να δημιουργήσει ευρωπαϊκές λύσεις μέσω συντονισμένης έρευνας. Αποτελείται από 14 Κράτη Μέλη και 5 χώρες παρατηρητές καθώς και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο στόχος της πρωτοβουλίας είναι η σύνδεση των δημόσιων αρχών, της κοινωνίας των πολιτών, των επιστημόνων, των καινοτόμων, των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, ώστε να δημιουργηθεί ένα νέο περιβάλλον για την Ε&Κ. Αποστολή της πρωτοβουλίας είναι η ανάπτυξη γνώσεων, εργαλείων και πλατφόρμων για διάλογο σχετικά με τις αστικές μεταβάσεις.
Η πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης εκτίθεται σε πολλές απειλές όπως η αλλαγή του κλίματος και η ρύπανση, η αυξανόμενη αστικοποίηση, ο μαζικός τουρισμός, η ανθρώπινη αμέλεια, ο βανδαλισμός και η τρομοκρατία. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ενόψει της παγκόσμιας αλλαγής καθίσταται συνεπώς βασική μέριμνα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες στην Ευρώπη. Η έρευνα για στρατηγικές, μεθοδολογίες και εργαλεία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τη συνεχή φθορά, είναι απαραίτητη. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες, βασισμένες σε επιστημονική εγκυρότητα, για την προστασία, την ενίσχυση και την προσαρμογή της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης.
Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τις πρωτοβουλίες κοινού προγραμματισμού πατήστε εδώ.
ERA-NET
Το εργαλείο ERA-NET, στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει τις συμπράξεις δημόσιου-δημόσιου τομέα στην προετοιμασία τους, στη δημιουργία δομών δικτύωσης, στο σχεδιασμό, υλοποίηση και συντονισμό κοινών δραστηριοτήτων, καθώς επίσης και στην συμπληρωματική κάλυψη κοινών προσκλήσεων και δράσεων διακρατικού χαρακτήρα.
- M-ERA.NET 2/Materials Science and Engineering
Το M-ERA.NET είναι ένα δίκτυο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ το οποίο δημιουργήθηκε το 2012 για να υποστηρίξει και να αυξήσει τον συντονισμό των ευρωπαϊκών προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας και τη σχετική χρηματοδότηση στον τομέα της επιστήμης και της μηχανικής των υλικών, συμπεριλαμβανομένων των υλικών για τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και συναφών τεχνολογιών παραγωγής. Έως το 2021, η κοινοπραξία M-ERA.NET θα συνεχίσει να συμβάλλει στην αναδιάρθρωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ERA) με τη λειτουργία ενός ενιαίου καινοτόμου και ευέλικτου δικτύου εθνικών και περιφερειακών οργανισμών χρηματοδότησης.
Για περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα M-ERA.NET 2/Materials Science and Engineering πατήστε εδώ.
- SOLAR-ERA.NET/Solar Electricity for the Implementation of the Solar Europe Industry Initiative
Το SOLAR-ERA.NET είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο εθνικών και περιφερειακών οργανισμών χρηματοδότησης και προγραμμάτων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας στον τομέα της παραγωγής ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή των φωτοβολταϊκών (PV) και της συγκέντρωσης της ηλιακής ενέργειας (CSP) / της ηλιοθερμικής παραγωγής ηλεκτρισμού (STE). Συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ERA-NET του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο και συνεχίζει τις δραστηριότητές του κάτω από το πρόγραμμα Cofund ERA-NET scheme του Ορίζοντα 2020. Το SOLAR-ERA.NET θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του Ευρωπαϊκού Στρατηγικού Σχεδίου Ενεργειακών Τεχνολογιών (SET), δημοσιεύοντας κοινές προσκλήσεις για την υποστήριξη διακρατικών έργων.
Για περισσότερες πληροφορίες για το SOLAR-ERA.NET πατήστε εδώ.
- GENDER-NET PLUS ERA-NET COFUND
Το GENDER-NET PLUS ERA-NET COFUND στοχεύει στην ενδυνάμωση διακρατικών συνεργασιών μεταξύ διαχειριστών/συντονιστών ερευνητικών προγραμμάτων και στην παροχή υποστήριξης για την προώθηση της Ισότητας Φύλων. Επιπλέον, στοχεύει στην προώθηση της ενσωμάτωσης της ανάλυσης του φύλου στην έρευνα. Αυτή η ενσωμάτωση δημιουργεί νέα γνώση η οποία μπορεί να ωφελήσει τους άντρες και τις γυναίκες.
Η Κοινοπραξία η οποία έχει αναλάβει το έργο αποτελείται από 16 οργανισμούς σε 13 χώρες. Από την Κύπρο συμμετέχει το ΙΠΕ. Το έργο, διάρκειας 5 ετών περίπου (μέχρι το 2022) αποτελεί συνέχεια του επιτυχημένου έργου GENDER-NET κάτω από το 7ο ΠΠ.
Για περισσότερες πληροφορίες για το GENDER-NET PLUS ERA-NET COFUND πατήστε εδώ.